Lütfen Dikkat!...
Şeftali değişik iklim şartlarına en fazla uyum gösteren
meyvelerden birisidir. Bu durum bu türün dünya üzerinde geniş
ölçüde yayılmasında önemli bir etki yapmıştır. Şeftali erken
çiçek açan bir tür olduğundan ilkbahar geç donları şeftali
yetiştiriciliğini kısıtlayan önemli faktörlerden birisidir.
Toprak İsteği
Kumlu, tınlı, milli, çakıllı ve çabuk ısınan alüviyal
topraklarda
Toprak pH sı 6-7 civarında olan,
Toprak yüzeyine
yakın ana kaya olmayan
Aktif kireç
oranı % 12 yi geçmeyen
Ağır ve nemli olmayan
Taban suyu seviyesi düşük olan topraklarda iyi sonuçlar
alınır. Kireç oranı yüksek topraklarda kalsiyum demir alımını
engellediği için DEMİR EKSİKLİĞİ KLOROZU ortaya çıkar.
İklim İsteği
Şeftali bir ılıman iklim meyve türüdür. Kış mevsiminde
dinlenmeye girer ve yapraklarını döker. Şiddetli kış soğukları,
düşük yaz sıcaklığı ve ilkbahar donları şeftalinin ekonomik
olarak yetiştirilmesini önleyen iklim faktörleridir.
Kış soğuklarına göre ilkbaharın geç donları şeftali
yetiştiriciliğinde daha önemlidir. Çiçek tomurcuklarının kış
aylarında soğuklara çok dayanıklı olmalarına karşılık
tomurcuklarda uyanmanın ilerlemesiyle, çiçeklerin açılması ve
küçük meyvelerin teşekkülü ile donlara karşı hassasiyet artar.
Nitekim çeşitli araştırıcılar tarafından soğuk zararının meydana
geldiği derece olarak, taç yaprağı ucu görünen kapalı
tomurcuklar için -6.6° ile -1.6°C, açmış çiçekler için -3.6° ile
-1.1°C ve yeni teşekkül etmiş meyveler için -2.7° ile -l. 1°C
olduğu bildirilmektedir.
Çiçeklenme zamanında havaların soğuması, özellikle sıcaklığın 5°C'nin
altına düşmesi ve yağan yağmurlar tozlayıcı böceklerin
faaliyetlerini engeller. Çiçeklenme dönemi uzar. Sonuçta, meyve
tutumu azalır. Çiçeklenme sonrası meydana gelecek yağışlar ve
yüksek hava nisbi nemi külleme, kızılleke ve klok gibi mantari
hastalıkların artmasına neden olur.
Bahçe Tesis Edilecek Yer Ve Yöney
Şeftali bahçesinin kurulacağı arazinin toprak yapısı, şeftalinin
isteklerine uygun olmalıdır. Kireçli, ağır, killi, çok nemli ve
çok kır arazilerde şeftali yetiştirilmez. Çeşitli sorunlar
yaratır ve ekonomik olmaz. Ayrıca şeftali suyu seven bir meyve
türü olduğu için, arazide yeterli bir su kaynağı da
bulunmalıdır.
Bahçe yeri seçiminde iklim şartları da göz önüne alınmalıdır.
Erken çiçeklenen bir tür olduğu için özellikle ilkbahar erken
donlarının görüldüğü bölgeler dikkatli bir şekilde
değerlendirilmelidir. Aşırı soğuk ve rüzgâr alan bölgeler tercih
edilmemelidir.
Bahçe Yerinin Hazırlanması
Şeftali bahçesi kurulacak arazide daha önce çok yıllık bitkiler
yetiştirilmişse, bunların kökleri ve parçaları araziden iyice
temizlenmelidir. Daha önce yetiştirilmiş çok yıllık bitkiler
nedeniyle arazide toprak yorgunluğu olabilir. Bu nedenle
temizlenen arazide 2-3 yıl kadar değişik tarla bitkilerinin
yetiştirilmesi uygun olur. Eğer arazide daha önce şeftali
ağaçları yetiştirilmişse, toprağı dinlendirme işlemi mutlaka
yapılmalıdır. Zaman kaybetmek istenmiyorsa, şeftali fidanları
daha önce sökülen ağaçların yerlerine değil, bunların ara
boşluklarına dikilmelidir. Dikimden önceki yaz ve sonbahar
aylarında bahçe arazisi dikim için hazırlanır. Toprak önce derin
olarak sürülür. Gerek görülürse ikinci defa sürüm yapılır.
Dikimden önce sonbaharda bir toprak analizi yaptırılması, noksan
görülen besin elementlerinin takviye edilmesi için bir temel
gübrelemenin yapılması önerilir. Gübrelemeden sonra, verilen
gübrelerin toprağa gömülmesi için, toprağın yeniden sürülmesi,
diskaro veya tırmıkla toprak yüzeyinin düzlenmesi gerekir.
Çeşit Seçimi
Pazarda tutulan ve yüksek fiyatla satılan çeşitler olmalıdır.
Arazi büyükse, bahçeye farklı zamanlarda olgunlaşan birkaç çeşit
dikilebilir. Şeftali çeşitlerinin çoğu kendine verimli
olduğundan, genellikle döllenme sorunu yoktur. Ancak J.H. Hale
gibi kısırlık gösteren çeşitler dikilecekse, bahçede bunları
dölleyecek çeşitlere de yer verilmelidir. Çeşit seçiminde
bölgedeki araştırma kuruluşlarından yardım alınmalıdır.
Dikim
Şeftali bahçeleri genellikle bir yaşındaki aşılı fidanlarla
kurulur. Fidanların yaşı veya gelişme kuvveti arttıkça, dikimden
sonra tutma oranı azalır.
Genel olarak
fidanlar yapraklarını döküp yenilerini çıkarmaya kadar
dikilebilir. Çok soğuk iklimler istisna edilirse Sonbahar dikimi
en iyisidir. Çünkü Sonbaharda erken dikilen fidanlar bahara
kadar yavaş yavaş köklerini hazırlayarak kuvvetli gelişme imkânı
bulur. Kışı soğuk veya yağışlı geçen bölgelerde ise bu dönem
geçtikten sonra, yine dinlenme döneminde dikim yapılmalıdır.
Dikime uygun fidanların kalınlıkları 8–16 mm arasında olmalıdır.
Çok kalın veya çok ince fidanlar genellikle yavaş büyür ve daha
fazla bakım ve ihtimam ister.
Ağaç dikiminde verilecek sıra arası ve üzeri mesafe bakım
şartlarına, toprak yapısına ve kullanılan anaca göre değişir.
Genelde 5 x 5, 5 x 4 m aralık ve mesafeler uygulanmaktadır.
Dikim çukurları kök sistemini içine alıp destekleyecek
derinlikte olmalıdır. Çok fazla derin veya yüzlek olmamalıdır.
Çukurların dibine ve kapatma toprağına ticari gübre
konmamalıdır. Fidanlar çukura yerleştirilmeden önce kök tuvaleti
yapılarak kırılmış, yaralanmış ve fazla uzamış kısımlar
uzaklaştırılır. Fidanlar yerleştirilirken dikim tahtası
kullanılır. Açılan çukurlar inceltilmiş topraklarla kapatılır.
Dikimden sonra fidanlara can suyu verilir.
Anaçları
Tohum anacı olarak genelde şeftali çöğürü kullanılır bunun yanı
sıra erik, kayısı, badem çöüğürleri ile nemeguard ve GF 305
tohum anaçları kullanılabilir. Şeftali Çöğürü: Şeftaliler en iyi
şeftali anacı üzerinde gelişmektedir. Ancak şeftali anaçları kök
ur nematoduna hassastır. Buna rağmen ülkemizde yaygın bir
şekilde kullanılmaktadırlar. Sıcak tınlı ve drenaj problemi
olmayan topraklar için uygundur. Genellikle çekirdekten
yetiştirilen küçük meyveli formlar mütecanis çöğür vermektedir.
Çok kireçli ve rutubetli ağır topraklar için uygun değildir.
Erik Çöğürleri: Ağır, killi, taban suyu yüksek olan soğuk
topraklarda kullanılırlar. Eriklerin kullanımında fizyolojik
uyuşmazlık olarak bilinen uyuşmazlık durumu ile sık
karşılaşılmaktadır. Fransa'da yapılan bir araştırmada bazı
uyuşur ve uyuşmaz çeşitler saptanmıştır. Bu yüzden eğer şeftali
için erik anaç olarak kullanılacaksa, bilinen uyuşur çeşitler
seçilmelidir. Nemaguard: Kendine verimli nemaguard adı verilen
ağaçlardan elde edilmişlerdir. Nematodlara (Melodogyne incognita
agrita, M. javanica) dayanıklı, tüm çeşitlerle uyuşması (affinite)
iyi, ancak kloroza karşı hassastırlar. Nemaguard anacı üzerinde
gelişen genç ağaçlar piç çıkarmaya ve çinko noksanlığına
meyillidirler. 3.1.2. Klonal Anaçlar Klonal anaçlar kolayca elde
edilebilir olmaları yanında, gelişme kuvveti ile topraktan
kaynaklanan hastalıkların kontrolü ve ağaçların erken meyveye
yatması bakımından bazı avantajlar sağlarlar. GF-677: P.persica
x P.amygdalus melezidir. Çok kuvvetli olup, nematoda mukavimdir.
% 12- 13 aktif kireç bulunduran topraklarda kullanılabilir.
Kuru, kireçli ve bilhassa yamaç araziler için uygundur. Yeşil
çelik ve doku kültürü ile üretilirler. GF-677’nin şeftali,
nektarin ve eriklerle uyuşmasında bir sorun yaşanmamıştır.
Cadaman: P.persica
x P.davidiana melezi olan Cadaman (Avimag) 1981 yılında
Macaristan - Fransa’da geliştirilmiştir. Ishtara ve Julior’dan
daha büyük ağaçlar yapar. Bu anaç ile oluşan ağaçlar, GF-677 ile
benzer büyüklüktedir. GxN Anaçları: Garfi x Nemared (P.
amygdalus x P. persica) melezidir. GF 677 benzer kuvvette
gelişir. Demir klorozuna dayanıklıdır. Ağır topraklarda daha iyi
sonuç verir. |
